ތަފާތުތައް އެއީ ކޮންމެ ތަނަކުންވެސް ފެންނަކަމެކެވެ. ބަގީޗާއެއްގައި މުޅިން އެއްބާވަތެއްގެ މާއިންދާފައި ހުރިނަމަ އެއީ އުނި ބަގީޗާއެކެވެ. މުޅިން އެއްކުލައިގެ ތަޞްވީރެއްނަމަ، ބަލައިލަން އުދަގޫވާނެއެވެ. މުޅިން އެއްވިސްނުމަކަށް އިންސާނީ ޖަމާޢަތެއް އައުމަކީ މުސްތަޙީލުކަމެކެވެ. އެންމެ މީހެއްގެ ހިތެއް މާތްﷲ ދެއްވިނަމަ އެހެން އެކަންވީހެވެ. އެކަމަކު ފިކުރުތައް ތަފާތެވެ. ވިސްނުންތައް ނުހަނު ތަފާތެވެ. އެއީ މާތްﷲ އިންސާނާގެ ކިބައިގައި ލެއްވި ފިޠުރީ ޞިފައެއްނޫންތޯއެވެ؟ އެހެންކަމުން އެޞިފައިން ރެކިގަނެވޭނެތޯއެވެ؟ ނޫނެކެވެ. ތިކަމެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން އެޞިފައާމެދު މުޢާމަލާތްކުރަން ދަސްކުރަންވީއެވެ.
އަޒުހަރުގައި އަޅުގަނޑު
އަޒުހަރުގައި އަޅުގަނޑު
އަޅުގަނޑު މިޞްރުގެ އަލްއަޒުހަރު ޔުނިވަރސިޓީއަށް ކިޔަވަން އައީ އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ އިޚުތިޔާރުންނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މަޤުޞަދަކަށްވީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއެކު ދުނިޔަވީ ކޮންމެވެސް ޢިލްމެއް އުނގެނުމެވެ. ފިކުރު އިތުރަށް ތަނަވަސްކުރުމަށެވެ. އަޅުގަނޑު އެސަބަބަށްޓަކައި އިޚުތިޔާރުކުރީ ޝަރީޢަތާ ޤާނޫނެވެ. އެއީ އިތުރު ޢިލްމެއްގެ ގޮތުގައި ޤާނޫނީ ޢިލްމު އުނގެނި ގަތުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ.
އަޒުހަރުގައި ކިޔަވަން ފެށުމުން ހިތަށްވެރިވެގެން އައީ ހައިރާންކަމެވެ. އަޅުގަނޑު އަޖައިބުކުރުވީ އަޒުހަރުގެ މުޤައްރަރުތަކެވެ. އިތުރަށް އަޅުގަނޑަށް ހައިރާންކަން ލިބިގެންދިޔައީ އަޒުހަރުގެ މުދައްރިސުންގެ ފަރާތުންނެވެ. އެބޭފުޅުންގެ ކިބައިން ފެނުނު ބައެއް ކަންކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ.
މުޤައްރަރުތަކުގެ ތަނަވަސްކަން ފެނުމުން އަޖައިބުވެ އަންތަރީސްވާހާވެއެވެ. ޝަރީޢަތާއި ޤާނޫން ކިޔަވާ ކުއްޖަކު ހަމައެކަނި ފިޤުހުގެ މާއްދާތަކުގެ ގޮތުގައި ހަތަރު މާއްދާ ނުވަތަ ހަތަރު ކަފި ކިޔަވަން ޖެހެއެވެ. އެއީ ޒަމާނީ ފިޤުހީ މައްސަލަތައް ކިޔަވައިދޭ އެކަމަށް ޚާއްޞަ މާއްދާއަކާއި މަޛުހަބީ ފިޤުހު ކިޔަވައިދޭ ދެމާއްދާއާއި ފިޤުހުލް މުޤާރަންގެ އެއްމާއްދާއެވެ. މަޛުހަބީ ފިޤުހުގައި ކޮންމެ ކުއްޖަކުވެސް އެކުއްޖަކު ނިސްބަތްވާ މަޛުހަބެއްގެ އިހުގެ ތުރާޘީ ފޮތަކާއި މިޒަމާނުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ފޮތެއް ކިޔަވައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުރީގެ ފޮތްތައް ދިރާސާކޮށް ތަޙުޤީޤުކުރުމުގެ އުސްލޫބުތައް ދަސްވަމުން އައުދެއެވެ. އަދި ފިޤުހުލް މުޤާރަންގައި ހުރިހާ މަޛުހަބެއްގެ ރައުޔަތައް ތަފްޞީލުކޮށް ކިޔަވައެވެ. ކޮންމެ މަޛުހަބެއްގެ ދަލީލުތަކާއެކުގައެވެ. އަދި އުޞޫލުލް ފިޤުހުގައިވެސް މިދެންނެވި ބީދައިން ތުރާޘީ ނުވަތަ ޒަމާންވީ ފޮތަކާއި ފަހުގެ ފޮތެއް ކިޔެވުމުގައި ބޭނުންކުރަން ޖެހެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އިހުގެ އެންމެ މުސްކުޅި ފޮތްތައް ބަލައި އިހުގެ ޢިލްމުވެރިން ދޫކުރެއްވި އަގުހުރި ޚަޒާނާގެ ތެރެއަށް ވަނުމުގެ ފުރުޞަތު ދަރިވަރަށް ފަހިވެއެވެ.
ހަމައެފަދައިން އަޒުހަރުގެ މުޤައްރަރުތައް ފެނުނީ މިނިވަން މުޤައްރަރުތަކެއް ކަމުގައެވެ. އެމުޤައްރަރުތަކުގައި ދަރިވަރަށް ވަކިކަމެއް ވަކި ގޮތަކަށް ޤަބޫލުކުރުން ލާޒިމުކޮށްފައިނެތެވެ. މިހެންކަމުން މިޞްރުގައި އިސްލާމީ ޝަރީޢާ ނުވަތަ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާ ޤާނޫނުގެ ޢިލްމު އުގެނޭ ދެމީހެއްގެ ފިކުރު އެއްގޮތްވުމަށްވުރެ ގާތް ގޮތަކީ ނުވުމެވެ. އެމީހެއްގެ ވިސްނުމަށާއި އެމީހެއްގެ ޢިލްމަށް ބުރަވެވުނު އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެއް ޤަބޫލުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ކޮންމެ ދަރިވަރަކަށްމެ، ލިބިގެންވެއެވެ. މާނައަކީ އަޅުގަނޑަކީ އަޅުގަނޑުގެ އުސްތާޛުގެ ނަކަލެއްނޫނީމުއެވެ. އަޅުގަނޑަކީ އަޅުގަނޑެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ވިސްނުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ މަސައްކަތުން ބިނާކުރި ވިސްނުމެކެވެ. އުސްތާޛު ދެއްކެވީ މަގެވެ. ފޯރުކޮށްދެއްވީ މަޢުލޫމާތެވެ.
މުދައްރިސުންނާމެދު އަޖައިބުވާން ޖެހުނީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ؟ އެކިވިސްނުމުގެ ބޭފުޅުން އެއް ހިޔާވެއްސެއްގެ ދަށުގައި އެކީ އުޅުއްވާތަން ފެނުމުންނެވެ. ވަރަށް ތަފާތު ވިސްނުންތަކުގެ ބޭފުޅުން ކިޔަވައިދެއްވަން ވަޑައިގަންނަވައެވެ. އެގޮތުން ފިޤުހީ ޚިލާފުތައް ހުރި ފަދައި ޤާނޫނީ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައިވެސް ޚިލާފުތައް އެބަހުއްޓެވެ. އަދި އެހުރިހާ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައިވެސް ޖުމްލަކޮށް އެކިވަރުގެ ޚިލާފުތައް އެބަހުއްޓެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއްބޭފުޅަކު އަނެއް ބޭފުޅަކަށް އިޙުތިރާމްކުރައްވަނީ ހައުދަހައި ބޮޑަށެވެ. ބޭފުޅަކަށް ރައްދު ދެއްވާއިރު ނަންވެސް ވިދާޅުވަނީ ތަވާޟުޢުވެރިކަމާއެކުގައެވެ. އަޅުގަނޑަށް ހީވީ ޢިލްމުވެރިންގެ ސިޔަރަތު ލިޔެވިފައި އެހެރަ ފޮތްތަކުގައި ހުރި ވާހަކަތައް ދިރިގެން އަންނަ ހެންނެވެ. އަޅުގަނޑަށް ހީވެފައި އޮތީ ސަލަފުންގެ މެދުގައި އޮތް އެއްބޭކަލަކު އަނެއް ބޭކަލަކަށް އިޙުތިރާމްކުރެއްވުމުގެ ރިވެތި އުޞޫލު ނެތިވެ އިންދިރާސްވެއްޖެކަމުގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޙަޤީޤަތަކީ އެއެއްނޫނެވެ. އަދިވެސް ބައެއް ހިސާބުތަކުގައި އެއުޞޫލު އެބަފެނެއެވެ. އެރިވެތި ނަމޫނާ ބަލައިގަނެ ފޮތްތަކުން ކިޔުމަށްފަހު އެއަށް ޢަމަލުކުރާ ބަޔަކުވެސް ފެނިއްޖެއެވެ. މިހެން މިދެންނެވީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އެހެން ޔުނިވަރސިޓީތަކުގައި ނެތްކަމުގައި ޤަބޫލުކޮށްގެނެއްނޫނެވެ. އެކަމަކު މިހެން މިދެންނެވީ އަޅުގަނޑަށް ފެނިފައިނެތީތީއެވެ. އަޅުގަނޑަށް ފެނުނީ ދިވެހިރާއްޖެއާއި މިޞްރެވެ. އެހެންތަނެއް ދެކިލުމުގެ އުންމީދު ހިތުގައި އެބައޮތެވެ.
އާއެކެވެ. އަޒުހަރުގައިވެސް މައްސަލަތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިދެންނެވި ކަންކަމަކީ ޢިލްމު އުނގެނޭ ދަރިވަރެއްގެ ކިބައިގައި ހުރުން ލާޒިމް ޞިފަތަކެކެވެ. އުނިވުމެއްނެތި ލިބިފައި ހުންނަންޖެހޭ ޞިފައެކެވެ. އަނެކުންނަށް އިޙުތިރާމްކުރުމުގެ އުޞޫލެވެ. އަޅުގަނޑަށް އެކަނި ކަންކަން އެގޭކަމަށް ހީވެ، ބޮޑާވެރިކަމާއި ފަޚުރުގެ ސަބަބުން ކަނުވެގެންނުވާނެއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނިސްބަތުންވެސް ހުންނާނީ އެގޭކަންކަމާއި ނޭނގޭކަންކަމެވެ. އެހެންކަމުން އަނެކާގެ ރައުޔައަކީވެސް މުޢުތަބަރު ޢިލްމުވެރިއެއްގެ އަރިހުން އައިސްފައިވާ މުޢުތަބަރު ރައުޔައެއްނަމަ، އެކަމުގައި އަޅުގަނޑު އިސްކުރާނީ ހެޔޮ ވިސްނޭ ބުއްދިވެރިން އިސްކުރާ މަންހަޖެވެ. ދުލަށް އައިހައި އެއްޗެއްބުނެ، އަނެކުންނާމެދު ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ދުލާއި ގަލަން ޙަރަކާތްތެރިކުރުވާނީއެއްނޫނެވެ. އަނެކުން ބުނިއެއްޗެއް ރަނގަޅަށް ދޭހަކުރުމަށްފަހު، އެއަށް ޢިލްމީ އޮއްޓަރުހުރި، ބުރަދަނެއް ހުރި ރައްދެއްދޭނީއެވެ.
އަޅުގަނޑު ދިރިއުޅޭ ގޭގައި އަޅުގަނޑު
އަޅުގަނޑަށް މިޞްރަށް އައިސް ކަންދިމާކުރި ގޮތުން ދިރިއުޅެން މިޖެހުނީ އެންމެ އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ޝަރީޢާ އިސްލާމިއްޔާއިން ޑިގްރީ ނިންމަވާނެ އަޚަކާއި، އިޖުތިމާޢީ ޢިލްމުން ޑިގްރީ ނިންމަވާނެ ބޭފުޅަކާއެކުއެވެ. ދެބޭފުޅުންނަކީވެސް އަޅުގަނޑުގެ ދެއަޚުންނެވެ. މިހާރު އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ ގާތް ދެރަޙުމަތްތެރިންނެވެ. އެދެބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެއްބޭފުޅަކީ ސީދާ ދީނުގެ ކަންކަން ދިރާސާކުރައްވާ އެޢިލްމު އުގެނިވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެބޭފުޅާއާއި އަޅުގަނޑާމެދުގައި ނުހަނު ގިނަ ޚިލާފުތައް އެބަހުއްޓެވެ. ދީނުގެ ފިޤުހީ ފަރުޢީކަންކަމުގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެބޭފުޅާއަކީވެސް ދީނަށް ލޯބިކުރައްވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑަށް ފަހުމްވާގޮތް ނޫންގޮތަކަށް ބައެއްކަންކަން ފަހުމްވެވަޑައިގަންނަވަނީއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ޤަބޫލުކުރާ ބައެއްކަންކަން އެބޭފުޅާ ޤަބޫލުނުކުރައްވައެވެ. އަދި އެބޭފުޅާ ޤަބޫލުކުރައްވާ ބައެއްކަންކަން އަޅުގަނޑުވެސް ޤަބޫލެއްނުކުރަމެވެ. ދެވަނަ ބޭފުޅަކީ ސިޔާސީގޮތުން އަޅުގަނޑާ ނުހަނު ވިސްނުން ތަފާތު ބޭފުޅެކެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން މިހައި ހަލަބޮލިކަން ބޮޑު ދުވަސްވަރެއްގައި އެޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް ހިލި، އެކަމާ ވާހަކަދެއްކޭތަންވެސް އައުދެއެވެ. ހަމަ ދީނީކަންކަމުގައި ޚިޔާލުތަފާތުވެ ހޫނު ބަޙުސްތައްކޮށް ޙުއްޖަތުން ޙުއްޖަތަށް ރައްދުދީ ހަނދަނީ މަދުންނެއްނޫނެވެ.
މިދެންނެވި ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތައް ހުރި އިރު، އެއްބަސްވެވޭކަންތައްތަކެއް އހުރިކަން އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާން ނެތިގެންނުދެއެވެ. އަސާސީ ކަންތައްތަކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ތިން މީހުންނީވެސް މުސްލިމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ތިންމީހުންނަކީ ދިވެހިންނީމުއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނީ އެއް ލަނޑުދަނޑިއަކަށް ވާޞިލްވާން ބޭނުންވާ މީހުންނީމުއެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީޢަތް ދިވެހި ޤައުމުގައި ތަންފީޛުކުރުމެވެ. ދިވެހި ޤައުމަށް ރަނގަޅު މުސްތަޤުބަލެއް ހޯދައިދިނުމެވެ. މިކަންކަން ވިސްނުމުގެ އުދަރެހުން ފިލައިނުދެއެވެ. އަބަދުވެސް ކުރިމަތިން ފެންނަނީ މިލިސްޓެވެ. އެހެންވީމާ ތިބާއީ މިވެނި، އެވެނި ފިކުރަކަށް ތަބާވާ އެވެނިކަހަލަ އެވެނި ޒާތުގެ މީހެކޭ ބުނުމުގެ ހިތްވަރެއް ނުލިބެއެވެ. ބުނެވެނީ ތިބާ ތިބުނާގޮތަށްވުރެ ގައިމު، ހެޔޮކަން ބޮޑީ މިގޮތެވެ. ސަބަބުތައް މިހިރީއެވެ. މިހެން ބުނެލައި ފުއްދައިލަމެވެ. ނަމާދުކޮށް ރޯދަހިފައި މާތްﷲގެ ފޮތް ކިޔަވައި އެކަލާނގެ ރަސޫލުﷲގެ ސުންނަތް ދިރާސާކުރާ އަޚަކު ދީނުން ބޭރުކޮށް ހަދާކަށް، ނުވަތަ އޭނައަކީ ދީން ހަލާކު ކުރަން އުޅޭ މީހެކޭ ބުނާކަށް ނުކެރެއެވެ.
މިހުރިހާ ވާހަކައެއްދެއްކީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟
އާއެކެވެ. ޢިލްމު އުނގެނެމުންދާ މީހަކަށް އެމީހެއްގެ އަޚުންގެ ޙައްޤުތައް އެގުން މުހިއްމެވެ. އަޅުގަނޑުގެ އަޚުންގެ ތެރެއިން އަޚަކު އަޅުގަނޑު ބޭނުންނުވާ ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ފޮތެއް ބަލާތީ، އެފަރާތަކީ ތަންދޮރު ނުދަންނަ ޖާހިލެއްކަމުގައި ބުނަން އަޅުގަނޑުމިއީ ކާކުތޯއެވެ؟ އެފަރާތަށް ޙުއްޖަތް ދެއްކުން މާ ރަނގަޅު ނޫންތޯއެވެ؟ އެހެންނޫނަސް މީހެއްގެ ގޯސްކަމެއް ހުރުމުން އެންމެހައި ކަންކަމުގައި ގޯސްވާނެކަމަށް ޤަބޫލުކުރުމަކީ ބުއްދީގެ ތިލަފަތަކުން، ދީނުގެ މީޒާނުން ކިރާއިރު ރަނގަޅު ގޮތެއްތޯއެވެ؟
އިސްލާމްދީނަކީ ރަޙުމަތުގެ ދީނެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑުމެން ދުލުކޮޅުން ކިޔައިލައި މާނައެއްނެތް ލަފްޒެއްކަމުގައި ހަދައިގެންނުވާނެއެވެ. މުސްލިމުންނަކީ އެބައިމީހުންގެ މެދުގައި ރަޙުމަތުގެ އުޞޫލު އިސްކުރާ ކާފަރުންގެ މައްޗަށް ހަރުކަށިވާންޖެހޭ ޙާލަތްތަކުގައި ހަރުކަށި ބައެކެވެ. މާނައަކީ މުސްލިމުންގެ އުޞޫލަކީ ރަޙުމަތުގެ އުޞޫލެވެ. މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އޮންނާނީ ރަޙުމަތެވެ. ކުށެއްކުރެވޭ މުއުމިނާއަށްވެސް ރިވެތި އުޞޫލުން މުޢާމަލާތްކުރަންޖެހެއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލުﷲ މިސްކިތުގެ ތެރެއަށް ކުޑަކަމުދިޔަ އަޢުރާބީއާމެދު ކަންކުރެއްވި ގޮތުގެ ވާހަކަވެސް އަޑު އައްސަވަމު ނޫންތޯއެވެ؟ އަދި ތިބާގެ އަޚާއަށް ކުށްކުރެވޭ ހިދު ޢުޛުރު ދިނުމަށް އަމުރުކުރެއްވިކަން، އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައި ނުވޭބާވައެވެ؟ އަނެކުންނާ މެދު ހެޔޮކޮށް ވިސްނުމަށް އިސްލާމް ދީން ގޮވައިލައިފައި ނުވޭހެއްޔެވެ؟ މިކަންކަމުން ޢިބުރަތެއް ލިބިގަތުން ކިއެއްތޯއެވެ؟
ތެދެކެވެ. މުސްލިމުންގެ މެދުގައިވެސް ކުށްވެރިން ތިބޭނެއެވެ. ކުށްވެރިންނަކީ ކުށަށް އަރައިގަނެވޭ މީހުންނެވެ. އަދި ޢިލްމުވެރިންނަށްވެސް އެބޭކަލުންގެ އިޖުތިހާދުތަކުގައި ކުށްކުރެވޭނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގައި އިމާމުންނަށާއި ޢިލްމުވެރިންނަށް މުޤައްދަސްކަމެއް ނުވަތަ މަޢުޞޫމްކަމެއް ލިބިފައިނެތެވެ. މުޤައްދަސްވެގެންވަނީ މާތްﷲގެ ފޮތާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލާގެ ސުންނަތެވެ. އެހެންކަމުން ބައެއް ފަހަރަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅަށް ކަމޭހިތުމުގައި ހައްދު ފަހަނައަޅައި ދެވެނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟ އެފަދަ ކަމޭހިތުމަކީ އެބޭފުޅުންނަށް ދެވޭ އުނިކަމެއްކަމުގައި ނުވެދާނެތޯއެވެ؟ ޢިލްމުވެރިންގެ ފަތުވާތަކުގައި އެއީ މުޤައްދަސް ނައްޞެއްކަމުގައި ދެކިގެން ހިފާހިފުމަކީ ކުށެއް ނޫންބާވައެވެ؟
ދަސްކުރަންވީ މުހިންމު ޤާޢިދާއެއް!
މިތަނުގައި އަޅުގަނޑުގެ މުދައްރިސަކު ދެއްކެވި ވާހަކައެއް ކުރުގޮތަކަށް ހިމަނައިލާނަމެވެ. ދީނުގެ ފިޤުހު ޢިލްމަށް މީހަކު ވަންނަން އެދޭނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށްވަނީ އަންނަނިވި ފިޤުހީ ޤާޢިދާ ދަސްކުރުމެވެ. المجتهد إما مصيب و إما مخطئ إن أصاب له أجران و إن أخطأ لة أجر ޢިލްމުވެރިންކުރެ އިޖުތިހާދުކުރައްވާ (ދަލީލުތަކުގެ އަލީގައި ޙުކުމެއް ނެރުއްވާ) ބޭފުޅާވަނީ ރަނގަޅުގޮތަށް ވާޞިލުވެވަޑައިގެންނެވުނު ނޫންނަމަ ކުށްގޮތަށް މައްސަލަ ނިންމެވުނު ބޭފުޅެއްކަމުގައެވެ. ރަނގަޅު ގޮތަށް ވާޞިލުވެވުނުނަމަ، އެބޭފުޅަކަށް އޮތީ ދެދަރުމައެވެ. ކުށްގޮތަށް ނިންމެވުނުނަމަ، އެބޭފުޅަކަށް ދަރުމައެއްވެއެވެ.
ރަނގަޅު ގޮތަށް ވާޞިލުވެވަޑައިގެންނެވުނު ބޭފުޅަކަށް ދެދަރުމަ ލިބެނީ ރަނގަޅުގޮތް އެގިވަޑައިގަތް ގަތުމަށާއި އެހިސާބަށް ވާޞިލުވެވަޑައިގަތުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅަށެވެ. ކުށްގޮތަށް ނިންމެވުނު ބޭފުޅާއަށް އެންމެ ހެޔޮކަމެއް ލިބިވަޑައިގަތީ ކުރެއްވި މަސައްކަތަށެވެ. އަޅުގަނޑަށްވެސް މިއަދު އެދުވަހު މުދައްރިސް އެވިދާޅުވި ވާހަކަ ޤަބޫލުކުރެވިއްޖެއެވެ.
މިޤާޢިދާ އެނގޭނަމަ، އަޅުގަނޑުގެ އަޚަކު އަޅުގަނޑަށް ފެންނަ އެންމެ ހެޔޮ ގޮތާ ޚިލާފުވުމުން އެއަޚުގެ ހިތު ނިޔަތް ނުބައިކޮށް އެޚަކު ކިޔަވާތަނަށް ބަދު ބަސްބުނެ، ނުވެސް ބެހޭ ބައަކާމެދު ޣީބަ ބުނެ ނެހެދީމުހެވެ. އާދޭހެވެ. ޚިޔާލުތަފާތުވުމަށް ޖާގަ ދިނީމުހެވެ. އެހެނި އޭނާގެ ފެންވަރުން އޭނާ އެކުރީ އިޖުތިހާދެކެވެ. އެއީ އެންމެ ދަށު ފަންތީގެ އިޖުތިހާދެއްކަމުގައިވެދާނެއެވެ. ދަލީލުތަކަށް ބެލުމަށްފަހު އެންމެ ޤަބޫލުކުރެވޭ ދަލީލަކަށް ތަބަޢުވީއެވެ. އަދި ދަލީލުން އެކި ބޭފުޅުންނަށް ފަހުމުވެވަޑައިގަތް މާނަތައް ދިރާސާކުރުމަށްފަހު އޭނާގެ ސިކުނޑިއަށް އެންމެ ޤަބޫލުކުރެވުނު ރައުޔައަކަށް ތަބާވީއެވެ. ނުވަތަ ލިބިހުރި ޢިލްމުގެ އަލީގައި ތަބާވާނެ ރައުޔައެއް އިޚުތިޔާރުކުރީއެވެ.
އެފަދަ އަޚަކާމެދު އޮތީ ތިންޙާލަތެކެވެ. އަޅުގަނޑަށްވުރެ ޖާހިލު، ތަންދޮރު ނުދަންނަ ފަރާތެއްކަމުގައި އެއަޚު ވީއެވެ. އެހެންކަމުން ޖާހިލާއަކީ ޢުޛުރު ލިބިގެންވާ މީހެކެވެ. އެގެންދެނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މައްޗަށް މިޙާލަތުގައި އޮތީ އުގަންނައިދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރުމެވެ. ދެވަނަ ޙާލަތަކީ އެއަޚަށް އަޅުގަނޑަށް ނޭނގޭ އެއްޗެއް އެގެނީއެވެ. މިޙާލަތުގައި އަޅުގަނޑުގެ މައްޗަށް އޮތީ އޮޅުންފިލުވުމެވެ. ތިންވަނަ ޙާލަތުގައި އެއަޚަކީ ހަވާނަފްސަށް ތަބާވާ މީހެކެވެ. މިޙާލަތުގައި އޮތީ ނަޞޭޙަތް ދިނުމެވެ. ފަޟީޙަތްކުރަން އުޅުމެއްނޫނެވެ. ސުވާލަކީ އޭނާ ތަބާވަނީ ހަވާނަފްސަށްކަން ތިބާއަށް އެގޭނެތޯއެވެ؟
މިހުރިހާ ޙާލަތެއްގައިވެސް އިޙުތިރާމްކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. އަދި އަމުދުން މުޢުތަބަރު ޚިލާފެއްނަމަ، އެކަން އެގޮތުގައި ބަލައިގަނެ ރައްދުވެސް ދޭންވީއެވެ. އެކަމަކު ޒާތީނުވެއެވެ. ރިވެތި ގޮތުގައެވެ. އޭނާއަކީވެސް މުސްލިމެއްކަން ދަނެގެނެވެ. އެއީވެސް އިންސާނެއްކަމާއި އިޙުސާސްތަކެއް ހުންނާނެކަން ދަނެގެނެވެ. އެއީ ޖަނަވާރެއް ނުވަތަ ހައިވާނެއްކަމުގައިވިޔަސް ރަޙުމަތުގެ މިދީނުގައި މުޢާމަލާތްކުރަންޖެހީ އޯގާތެރި ގޮތުގައި ނޫންތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑު ތިބާއަށް އިޙުތިރާމްނުކުރާނަމަ، އަޅުގަނޑަށް އަނެކުން އިޙުތިރާމުކުރުމަށް އުންމީދުކުރެވެނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟ އަނެކުންގެ އަނބުރު ރައްކާތެރިކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުވެސް ކުރިއަރުވަން މިއުޅޭ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ މަޤުޞަދުތަކުގެ ތެރެއިން މަޤުޞަދެއްކަން ހަނދާނުން މިފޮހެލެވުނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟
ނިންމުން.....އެންމެ ފަހުންވެސް...!
މިމަޒުމޫނުގެ ސުރުޚީގައި އެވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މިހުރިހާ މައްސަލަތަކެއްގެ ޙައްލެވެ. އިސްލާމީ އުންމަތް ނިކަމެތިކަމުގެ މިއަދަވަޅުން މިންޖުކުރެވޭނީ އެއިރުންނެވެ. އާދޭހެވެ. ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް ބަލައިގަނެ، ބައިބައިވުމަށް ފުރުޞަތުނުދީ ކުރިއަށް ދާންވީއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ތަޖުރިބާއަށް ބަލާއިރު އެއީ ކުރަން އުޅެއްޖެނަމަ، ކުރެވޭނެކަމެކެވެ.
އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ މިފަދަކަންކަމުގައި އަޅަމެންނަށް ހެޔޮވިސްނުންދެއްވައި މާތްﷲ ރުއްސަވާ މަގަށް މަގުދެއްކެވުމެވެ. އަދި ރިވެތި އަޚުލާޤާއި އުޅުންތެރިކަން އަޅަމެންގެ ޒީނަތެއްކަމުގައި ލައްވައި، ދެއްކުންތެރިކަމާއި ކެހިވެރިކަމުގެ ވިހައިން އަޅަމެންގެ ހިތްތައް މިންޖުކުރެއްވުމެވެ. އާމީން!
ނޯޓު: ކޮމެންޓުކުރެއްވުމުގައި ޒިންމާދާރުވެވަޑައިގަތުމަށް ނަޞޭޙަތްތެރިވަމެވެ. ކުރައްވާ ކޮމެންޓުތައް މަތިކުރެވޭނެއެވެ. ރަނގަޅު ޚިޔާލުތަކެއް ފާޅުކުރެއްވުމީ ކިޔުންތެރިންގެ ޒިންމާއެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ކުރައްވާ ކޮމެންޓުތައް އިސްލާމީ ރިވެތި އަޚުލާޤާ ފުށުއަރާކަމަށް މިބްލޮގް ވިދާޅުވާ ފަރާތަކުން ޝަކުވާއެއްކުރެއްވިނަމަ، އެކޮމެންޓެއް އުނިކުރާނަމެވެ. ޝުކުރިއްޔާ!
December 30, 2010
ޝިފްޒާންގެ ވާހަކަތައް ރަނގަޅު އެކަމަކު މިކަންކަން ހަމަ ނުވިސްނޭ ބަޔަކު މިއަށްވަދެ އެއްޝައިޚަކު ކާފަރުކޮށްފައި އަނެއް ޝައިޚަކު ޖާހިލުކޮށްފައ އެބައުޅޭނު؟ ނޭނގޭ އިރުވެސް އަގަގަދަކުރަމުން އެބަދޭނު؟ ކިހިނެއް ކަމެއް ރަނގަޅުވާނީ އެމީހުން އެހެން އުޅެނިކޮށް
April 12, 2011
Hassan al-banna aa sayyid qutb aa eku kuriah dho